چرتکه بیاندازیم
دلایل بسیاری وجود دارد که چرا کودکان باید از سنین پایین با اقتصاد آشنا شوند، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این است که آنها در همین اقتصاد رشد خواهند کرد! بنابراین، باید درباره وضعیت و چشم‌انداز مالی و اقتصادی کشور خودشان بدانند. کودکان ممکن است در خانواده، اخبار، مدرسه، جامعه و …از موضوعات اقتصادی بشنوند اما تا زمانی که در مقاطع بالاتر تحصیلی (دبیرستان و دانشگاه) با اقتصاد آشنا شوند (درصورتی‌که رشته تحصیلی آنها اقتصاد، مالی یا مدیریت باشد)، معمولاً نمی‌آموزند که اقتصاد چگونه کار می‌کند و چه تأثیراتی بر زندگی فعلی و آینده آنها خواهد گذاشت. کودکان هرروز با عوامل اقتصادی بسیاری برخورد می‌کنند، که حتی معنا و مفهوم آنها را نمی‌دانند.
پایه‌ها و مقدمات مسائل اقتصادی اگر به صورتی مناسب بیان شوند، بسیار قابل‌فهم خواهند بود. به بیان دیگر، اگر این مسائل، از دنیای مفاهیم انتزاعی خارج شوند و به دنیای عمل بیایند، بسیار ملموس و قابل درک می‌شوند. این موضوع به هنگام انتقال مطالب اقتصادی به فرزندان و کودکان، اهمیت مضاعفی می‌یابد. در این مقاله چند روش را که به تسهیل گفتمان اقتصادی برای کودکان کمک می‌کند، با هم مرور می‌کنیم.
- به فرزندانتان “پول تو جیبی“ ندهید، بلکه به جایش برایشان حق‌العمل تعیین کنید
واژه‌ی پول تو جیبی، نماینده‌ی نظام فکری درآمد بدون تلاش است. هر چه زودتر فرزندانمان را ازین نظام فکری جدا کنیم و با دنیای استحقاق عمل و پاداش آشنایشان کنیم، موضوعات اقتصادی را بهتر درک خواهند کرد.
- آنها را به بازارهای مختلف برای تماشا ببرید
بله! تماشا. دیدن تعامل بین افراد، فروشندگان و خریداران، تفاوت قیمت‌ها، چانه‌زنی برای خرید و فروش، تناسب کیفیت و تقاضا و… همه‌ی این‌ها کلاس درسی رایگان برای آموزش اجتماعی و اقتصادی کودکان خواهد بود.
- از آنها بخواهید با بزرگ‌ترهای دیگر درباره‌ی وضع گذشته‌ی بازار و اقتصاد صحبت کنند
برای مثال به کودکتان بگویید با پدربزرگش درباره‌ی وضعیت محصولات و خدمات در زمان نوجوانی او صحبت کند. این روشی عالی است که به کودک کاهش قدرت خرید، تورم، و یا هر تغییر اقتصادی دیگر را نشان می‌دهد. با مثالی عملی‌تر قدرت خرید فعلی او را با قدرت خرید سال‌ها پیش مقایسه کنید تا مفهوم تغییرات بازار را بهتر لمس کند: مثلا بگویید با مبلغی که امروز مقداری خوراکی خریده، پنجاه سال قبل چه خریدی می‌توانسته داشته باشد و به همین ترتیب وضعیت چند سال آینده چگونه خواهد بود.
- کتاب‌ها و بازی‌های مرتبط با این موضوع و مناسب سن او تهیه کنید
امروزه و با گسترش مطالعات در حوزه‌ی کودک با توجه به اهمیت این موضوع، کتاب‌ها، داستان‌ها و بازی‌های مناسب و مفیدی تولید شده‌اند که با افزایش دانش اقتصادی کودک، او را درین زمینه توانمند می‌کنند. با پرس‌وجوی مناسب، حتما برای فراغت او از این دست محصولات تهیه کنید تا ضمن بازی و گذران وقت و لذت، چیزهای مفیدی یاد بگیرد.
- به کودکتان برای راه‌اندازی کسب و کاری کوچک کمک کنید
به او کمک کنید تا با در نظر گرفتن استعداد و علاقه خود، بتواند با کسب و کاری اندک شروع به فعالیت اقتصادی کودکانه کند. مثلا وسائلی را که به نظرش و با مشورت شما می‌تواند در سایت‌های تعاملی با قیمت مناسب بفروشد را برای فروش بگذارد تا با مبلغ آن وسائل بهتر با قیمت مناسب‌تر تهیه کند. فروش کارها و هنرهای دستی او نیز راه مناسب دیگری می‌تواند باشد. باید در نظر داشت امروزه فضای اینترنت این بازارها را بسیار ساده و دردسترس کرده، اما این محیط خطرات بسیار جدی‌ای را می‌تواند به همراه داشته باشد. در فضای بازار و به خصوص دنیای مجازی آن، باید بسیار مواظب کودکانمان باشیم. در ضمن، این رفتارها باید با خواست خود کودک و در ضمن بازی‌ها و کودکی کردنش انجام شود.
- از رسانه‌های مفید برای بررسی و تبادل نظر بهره ببرید
چند رسانه ( اعم از کانال، سایت خبری و … ) که تحلیل‌های درست‌تری ارائه می‌دهند را پی‌گیری کنید و درباره‌ی مسائل مورد بیان آنها، در حد توان خودتان بحث کنید.
در پایان ذکر دو نکته بسیار مهم است.
اول آنکه، درباره‌ی اوضاع اقتصادی با کودکتان صادق باشید، اما نه آنچنان‌که موجب اضطراب او شود. برای مثال اگر در بودجه‌ی خانواده کمبودی ایجاد شده، برای او توضیح دهید که این مساله برای همه پیش می‌آید. از امکان بهبود شرایط در آینده با او صحبت کنید و در عین حال، الزام رعایت‌های خاص در مواقع اضطراری را برایش توضیح دهید. برای مثال چنانچه امکان سفری از لحاظ اقتصادی را پیدا نکردید، بگویید این شرایط برای هر کسی ممکن است پیش بیاید ولی آینده قابل تغییر است. علاوه بر شرایط خانواده، درباره‌ی شرایط اقتصادی جامعه نیز در مواقع بحران می‌توان همین‌شکل سخن گفت.
دومین نکته آنکه، در حین آموزش و تمرین مفاهیم اقتصاد، بذر انسانیت و محبت را هم در دل او بیشتر و بیشتر پرورش دهید. به او بگویید هدف از اقتصاد، پول درآوردن بی‌حساب و مصرف‌گرایی بی‌اندازه نیست. از زیبایی‌های کمک به دیگران در عین اداره‌ی مناسب خانواده به او بگویید و برایش توضیح دهید هر کسی برای موفقیت‌هایش، پشتوانه‌هایی چون خانواده، میهن و سایر مردم را داشته که فراموش کردن آنها هنگام موفقیت، کار درستی نخواهد بود. از مذمت مصرف‌گرایی و اسراف و آسیب‌های جدی آن بر محیط‌زیست برایش بگویید، و از او بخواهید در هیچ مقام و جایگاهی، دیگران را فراموش نکند، و برای همیشه و در هر شرایطی بداند روزی‌رسان اصلی کیست.
