برگ درختانِ سبز

به نظر روان‌شناسان، حتی در کودکان 6 ماهه هم می‌ توان علاقه به کتاب را پدید آورد. لازم نیست كتاب را بخوانید، کافی است زمان مناسبی را صرف ورق زدن کتابی مصور به همراه کودک و تعریف داستان و شرح تصاویر آن سپری کنید.

یکی از موثرترین روش‌‌ها برای آموزش مهارت‌های کتاب‌خوانی به کودکان، این است که در خانه محیطی فراهم سازیم که آنها را به کتاب‌ خوانی تشویق کند.

در ادامه پیشنهادهایی برای تشویق کودکان به کتاب خواندن ارائه شده است:

برای شكوفایی ذوق كتاب‌خوانی در كودكان، باید نشان دهید كه خودتان به كتاب و مطالعه علاقه دارید. حتی اگر کتابی در دسترس ندارید، روزنامه و مجله بخوانید. با علاقه کتاب بخوانید و سعی کنید الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید. اگر شما بیش از اندازه تلویزیون تماشا کنید، نمی‌ توانید انتظار داشته باشید  فرزندتان علاقه‌ ای به مطالعه نشان دهد.

داشتن کتاب در خانه بسیار اهمیت دارد، اما مهم‌تر از آن این است که والدین برای استفاده‌ی کودکان از این کتاب‌ها برنامه‌ریزی کنند. به نظر کارشناسان بهترین روش، اختصاص مکانی ویژه برای کتاب‌خوانی است.

اگر امكان این كار وجود ندارد، حتی یک گوشه از اتاق هم می تواند به کتابخانه یا مکان کتاب‌خوانی اختصاص یابد. مهمترین مسئله این است که کودک به اهمیتی که شما به کتاب و کتابخوانی می‌ دهید پی ببرد و حس کند. می توانیم با استفاده از صندلی، بالش و پشتی این مکان را برای استفاده‌ ی کودکان راحت تر كنیم.

زمان مشخصی را تعیین کنید که همه‌ی اعضای خانواده به این مکان بیایند و با هم کتاب بخوانند. هر روز 15 دقیقه برای کتاب‌خوانی جمعی کافی است. در بیشتر خانواده‌ها بهترین زمان كتاب‌خوانی، پس از خوردن شام و شستن ظرف‌ هاست. در این 15 دقیقه، خانواده‌ ها به جای کتابخوانی، می توانند برای هم قصه بگویند یا درباره‌ ی کتاب‌ ها، شعرها و داستان‌های دوران کودکی خود با هم گفت‌وگو کنند.

با توجه به امکانات خانواده، کتاب تهیه کنید. بکوشید بخشی از بودجه‌ی ماهانه را به خرید کتاب اختصاص دهید، حتی اگر در حد یک کتاب کوچک ارزان قیمت باشد.

همراه بردن فرزندتان به کتابخانه یا نزد کتابدار روش خوبی برای آشنا کردن وی با کتاب است. کودک در تلاش برای پیروی از الگوی پدر و مادر، با اشتیاق بیشتری به خواندن روی می‌ آورد. می توانید او را در کتابخانه‌ای مناسب نیز عضو کنید و گاه گاه برای خرید کتاب با خود به کتاب فروشی و نمایشگاه کتاب ببرید.

اگر کتابخانه‌ای در خانه درست کرده‌اید، یک قفسه‌ی هرچند کوچک از آن را به کتب فرزند خود اختصاص دهید. به این ترتیب، علاوه بر شاد کردن و احترام گذاشتن به فرزندتان، ارزش و اهمیتی را که به کتاب‌ خواندن او می‌دهید، به وی نشان می‌دهید. این قفسه‌ی کتاب، مانند خود کودک به سرعت رشد می ‌کند و فرزند شما به تدریج، گنج‌ های خود را در آن گرد می ‌آورد.

از هر فرصتی برای نشان دادن اهمیت کتابخوانی و سرگرم کننده بودن آن استفاده کنید. مثلاً با هدیه دادن کتاب، کارت عضویت کتابخانه، اشتراک مجله به کودک و….

با همسایگان خود حرف بزنید و قرار بگذارید یک روز از هفته یا ماه را روز كتاب كودكان محله اعلام كنید. کودکان می‌توانند در این روز درباره‌ی کتاب‌های مورد علاقه‌ی خود و چیزهایی که در کتاب‌ها برایشان جالب بوده است، گفت‌وگو و تبادل تجربه کنند، تبادل کتاب داشته باشند، یا می‌ توانند باهم قرار بگذارند داستانی را بخوانند و هفته‌ی بعد، آن را به شکل نمایش برای پدر و مادرها اجرا کنند.

به همراه فرزندتان كتابی درست کنید. عکس‌های مورد علاقه‌ ی او، تصاویر جالب مجله‌ها، گل‌ها و حیواناتی که از تکه‌های پارچه بریده‌اید و آدمک‌های کاغذی را در دفترچه‌ای کاغذی یا پارچه‌ای بچسبانید و نخستین کتاب مصور او را بسازید. کودک با مشاركت در این کار علاقه‌ای دو چندان به کتاب خواهد یافت.

پیش از آن كه فرزندان شما خواندن بیاموزند، برای او كتاب بخوانید. خواندن کتاب باید هر روز در زمانی مشخص انجام شود. بهترین زمان برای خواندن کتاب شب‌ها پیش از خواب کودک است. قوه‌ی تخیل در این زمان بهترین وضعیت را دارد و کودکان می‌ توانند روز خود را با آرامش به پایان برسانند. خوب است این کار برای کودک به عادت پیش از خواب تبدیل شود. اما در طول روز هم اغلب پیش می‌آید كه كودك می‌ خواهد همان لحظه كتابی را برایش بخوانید. در این صورت اگر فرصت دارید، از پیشنهاد او استقبال کنید. او را روی زانوی خود بنشانید یا در حالی که در رختخواب دراز کشیده است کنار وی بنشینید و برایش کتاب بخوانید. به جز لذت گوش سپردن به داستان، این تماس نزدیک و شنیدن صدای شما، به فرزندتان آرامش‌ می‌ دهد.

کتاب مناسب کودک کتابی است که والدین هم از خواندن آن لذت ببرند. آشکار است که هرکس علایق و نظرات خود را دارد، اما هنگام انتخاب کتاب برای کودک باید به سلیقه و علاقه‌ی خود او بیشترین توجه را داشت. به علاوه بدیهی است که باید به مناسب بودن ادبیات و موضوعات کتاب با فضای پاک کودکی هم توجه ویژه داشت. اغلب با مطالعه ی خلاصه‌ی كتاب و نگاه به رده‌بندی سنی آن می‌توانید تصمیم‌ گیری درستی انجام دهید.

در هر حال باید از زیاده ‌روی پرهیز کرد. اگر بیش از اندازه بر خواندن پافشاری کنید، ممکن است کودک پس بزند و واکنشی وارونه نشان دهد. هرگز نباید کودکان را وادار به کتاب خواندن کرد. برخی از والدین بدون آن که مستقیماً بگویند، در عمل به گونه‌ای این احساس را در کودک خود پدید می ‌آورند که تا خواندن یاد نگیرد، او را دوست نخواهند داشت. این روش بسیار خطرناک است. هرگز نباید از مطالعه به عنوان جریمه استفاده کرد. برعکس، می‌ توان از آن به عنوان جایزه بهره برد. تنها در این صورت است که کودکان با دنیای کتاب و کتاب‌خوانی به عنوان دنیایی زیبا و دوست‌داشتنی آشنا خواهند شد.